Koninklijk Concertgebouworkest in seizoen 2023/2024
Diverse en gevarieerde programmering met unieke Bruckner-cyclus
Het Koninklijk Concertgebouworkest reikt in seizoen 2023/2024 muziekliefhebbers van alle leeftijden en achtergronden de hand met een diverse en gevarieerde programmering. Anton Bruckners 200ste verjaardag wordt gevierd met een unieke Bruckner-cyclus. Naast het klassieke en romantische repertoire klinkt muziek van zeventien levende componisten. De samenwerking met vooraanstaande dirigenten wordt sterk geïntensiveerd; zo gaat artistiek partner en toekomstig chef-dirigent Klaus Mäkelä zes programma’s leiden.
Concertvormen voor verschillende luisteraars
Het Concertgebouworkest biedt in seizoen 2023/2024 concerten voor mensen van alle leeftijden en achtergronden. Net als in 2022 start het zijn nieuwe seizoen met een gratis toegankelijke Opening Night, een openluchtconcert op een spectaculaire locatie in Amsterdam. De concertformule Inside Out, waarbij het publiek te midden van de musici dirigent Iván Fischer omringt, was bij de lancering afgelopen februari een groot succes bij vooral jongere muziekliefhebbers, en vindt op 5 oktober twee keer plaats met werken van Debussy, Satie en Ravel. Met veel plezier blijft het orkest de succesvolle cross-overconcerten in de reeks Bijlmer Klassiek organiseren in samenwerking met het Bijlmer Parktheater. Binnen de serie Essentials, die al jaren veel nieuw publiek trekt, worden twee van de zes concerten in nauwe samenwerking met jongerenvereniging Entrée georganiseerd. De jongste generatie is meer dan welkom bij de Kinderconcerten en Schoolconcerten in zowel de Grote als de Kleine Zaal; daarnaast biedt het orkest een groot aantal educatieve activiteiten.
Bruckner-cyclus
Op 4 september 2024 is het 200 jaar geleden dan Anton Bruckner werd geboren. Om dat te vieren voert het Concertgebouworkest binnen anderhalf jaar de symfonieën 1 tot en met 9 uit onder leiding van negen gerenommeerde dirigenten. Zo deelt het orkest zijn grote passie voor deze tijdloze muziek met het publiek van nu. In december 2023 gaat de cyclus van start met de Derde symfonie onder leiding van honorair gastdirigent Iván Fischer. Myung-whun Chung, Klaus Mäkelä en Christian Thielemann leiden respectievelijk de symfonieën nrs. 7, 5 en 8. In seizoen 2024/2025 worden de overige symfonieën gedirigeerd door respectievelijk Andrew Manze, Daniel Harding, Vladimir Jurowski, Simone Young en Riccardo Chailly.
Samenwerkingen met dirigenten
Artistiek partner Klaus Mäkelä leidt het orkest in zes programma’s, met naast Bruckners Vijfde symfonie ook Beethovens Derde symfonie ‘Eroica’ en muziek van Felix en Fanny Mendelssohn tijdens de Kerstmatinee, en een feestelijk Annual Gala. Mahlers Derde symfonie klinkt onder leiding van Mäkelä in zowel Amsterdam als Wenen. Die muziekstad verbindt Bruckner en Mahler met andere componisten op de orkestprogramma’s, onder wie Haydn, Mozart en de 150 jaar geleden geboren Arnold Schönberg. Van laatstgenoemde klinkt de overweldigende Gurre-Lieder onder leiding van conductor emeritus Riccardo Chailly, iets meer dan honderd jaar na de Nederlandse première onder leiding van de componist.
John Eliot Gardiner komt met zijn Monteverdi Choir terug voor Brahms’ Ein deutsches Requiem. Componist/dirigent George Benjamin leidt alweer voor de achtste keer het Concertgebouworkest, deze keer in een zeer persoonlijk programma. Met Fabio Luisi onderneemt het orkest een uitgebreide tournee naar Japan en Zuid-Korea, waarbij pianist Yefim Bronfman aansluit. Christian Thielemann leidt niet alleen Bruckners Achtste symfonie, maar ook de driedaagse Ammodo Masterclass voor aanstormende jonge dirigenten. Andere gastdirigenten die het orkest graag terugziet, zijn Marin Alsop, Semyon Bychkov, Myung-whun Chung, Gustavo Gimeno, Joana Mallwitz, Gianandrea Noseda, Andrés Orozco-Estrada, Antonio Pappano, Trevor Pinnock en Jaap van Zweden.
Composer in residence Ellen Reid
De Amerikaanse Pulitzer Prize-winnares Ellen Reid is komend seizoen composer in residence van Het Concertgebouw en het Concertgebouworkest. Tijdens haar verblijf in Amsterdam in het voorjaar van 2024 werkt ze onder meer met orkestleden samen in een kamermuziekconcert. Een compositieopdracht van het Concertgebouworkest zal leiden tot de wereldpremière van een nieuw werk in november 2024. Buiten de residency zullen academisten en orkestleden ook hun medewerking verlenen aan de wereldpremière van Reids The Shell Trial tijdens het Opera Forward Festival in maart.
De samenwerking met Reid markeert een belangrijke en heuglijke ontwikkeling: de toename van vrouwelijke componisten op de orkestprogramma’s wereldwijd. Bij het Concertgebouworkest staan in seizoen 2023/2024 werken van elf vrouwen op de lessenaar. Daarnaast speelt Concertgebouworkest Young onder meer een opdrachtwerk van Carlijn Metselaar.
Componisten van nu
Het Concertgebouworkest heeft altijd graag samengewerkt met eminente componisten. In seizoen 2023/2024 staat muziek van zeventien levende componisten op de lessenaars. Zo presenteert het orkest een programma rondom de eigenzinnige grand old man van de Nederlandse muziek, Theo Loevendie: naast diens Flexio klinken de Six Turkish Folk Poems in een orkestbewerking door Wilbert Bulsink. Het orkest verzorgt de Nederlandse première van het opdrachtwerk Latest van de Frans-Amerikaanse Betsy Jolas, en in het Altvioolconcert van Sofia Goebaidoelina maakt Antoine Tamestit zijn debuut als gastsolist bij het Concertgebouworkest.
Solisten
Naast Antoine Tamestit zullen James Ehnes (in Mendelssohns Vioolconcert) en cellist Jean-Guihen Queyras (in Schumanns Celloconcert) voor het eerst met het Concertgebouworkest samenwerken. Sopraan Lenneke Ruiten debuteert in Brahms’ Ein deutsches Requiem en komt een maand later alweer terug voor Il delirio amoroso van Händel. Met de pianisten Seong-Jun Cho en Javier Perianes en cellist Alban Gerhardt deelde het orkest één keer eerder het podium. Verheugend is ook de terugkeer van sopraan Chen Reiss, mezzosopraan Jennifer Johnston, de baritons Christian Gerhaher en Matthias Goerne, de pianisten Emanuel Ax en Igor Levit en de violisten Vilde Frang en Frank Peter Zimmermann. Uit eigen gelederen soleert Olivier Patey in Mozarts Klarinetconcert, KV 622.
Belangrijke concertzalen
Het Concertgebouworkest is veelvuldig buiten het Concertgebouw te horen. Naast Opening Night en de tournee door Japan en Zuid-Korea speelt het komend seizoen in een groot aantal prestigieuze Europese concertzalen, waaronder de Philharmonie de Paris, de Philharmonie in Berlijn, de Elbphilharmonie in Hamburg, de Philharmonie in Keulen en het Teatro alla Scala in Milaan. Traditiegetrouw geeft het Concertgebouworkest acte de presence op het Lucerne Festival en op het Enescu Festival in Boekarest. Binnen de landsgrenzen speelt het orkest in Eindhoven en Heerlen, en in de orkestbak bij De Nederlandse Opera in een nieuwe productie van Beethovens Fidelio.
Talentontwikkeling
Het Concertgebouworkest acht talentontwikkeling essentieel voor een gezonde toekomst van de klassieke muziek en leidt zelf nieuwe generaties musici op. De Academie van het Concertgebouworkest biedt komend seizoen plaats aan twaalf talentvolle jonge musici, die een seizoen lang meedraaien met het orkest en onder meer lessen van orkestleden, auditietrainingen en workshops krijgen. Veertien oud-academisten maken inmiddels deel uit van het Concertgebouworkest.
Concertgebouworkest Young beleeft zijn vierde editie. Het internationale jeugdorkest, met 85 musici van 14 tot en met 17 jaar uit alle uithoeken van Europa groter dan ooit, presenteert zich op 23 augustus in Het Concertgebouw en op 25 augustus in het Konzerthaus in Berlijn onder leiding van Andrés Orozco-Estrada. De voormalige leden van Young zijn inmiddels actieve ambassadeurs voor klassieke muziek; velen van hen volgen nu een muziekvakopleiding.
Steunvermeldingen
Het Concertgebouworkest wordt mede gefinancierd door het Ministerie van OCW, de Gemeente Amsterdam, sponsoren, fondsen en vele donateurs wereldwijd. Het grootste deel van de eigen inkomsten wordt gegenereerd door concertopbrengsten in binnen- en buitenland.
De Academie van het Concertgebouworkest wordt volledig mogelijk gemaakt door Foundation Concertgebouworkest die daarvoor donaties ontvangt van onder meer Ammodo, de Dutch Masters Foundation, de Swiss Friends of the Concertgebouworkest, Don Quixote Foundation, De Salon, particuliere schenkers en een aantal fondsen op naam.
Concertgebouworkest Young is alleen mogelijk dankzij de genereuze steun van particuliere schenkers, vermogensfondsen en corporate partners.
-----------------
Levende componisten in 2023/2024
Carlijn Metselaar (1989) – nieuw werk (Concertgebouworkest Young: opdrachtcompositie, wereldpremière)
Betsy Jolas (1926) – Latest (opdrachtcompositie, Nederlandse première)
Theo Loevendie (1930) – Flexio en Six Turkish Folk Poems (wereldpremière van de orkestbewerking en prelude door Wilbert Bulsink)
Sofia Goebaidoelina (1931) - Altvioolconcert
Joan Tower (1938) – Fanfare for the Uncommon Woman
John Adams (1947) – Fearful Symmetries
Arturo Márquez Navarro (1950) – Conga del Fuego Nuevo
George Benjamin (1960) – Concert voor orkest (Nederlandse première)
Unsuk Chin (1961) – Spira (Nederlandse première)
Kelly-Marie Murphy (1964) – Curiosity, Genius, and the Search for Petula Clark (Nederlandse première)
Jörg Widmann (1973) – delen uit ‘Das heisse Herz’ (Nederlandse première)
Thomas Larcher (1963) – Symfonie nr. 2, ‘Kenotaph’
Jessie Montgomery (1981) – Strum
Hawar Tawfiq (1982) – M.C. Escher’s Imagination (opdrachtcompositie)
Ellen Reid (1983) – o.a. The Shell Trial
Wilbert Bulsink (1983) – orkestratie en uitbreiding van Theo Loevendie’s Six Turkish Folk Poems (wereldpremière van de nieuwe versie)
Samy Moussa (1984) - Symfonie nr. 2 (Nederlandse première)