Detlev Glanert: Weites Land

‘Musik mit Brahms’ is de ondertitel van dit laatste werk dat in juni 2019 zijn Nederlandse première bij het orkest beleefde. En de reden van die ondertitel is direct duidelijk bij de eerste twee noten van het werk die klinken als het karakteristieke, hier iets vertraagde, begin van Brahms’ Vierde symfonie. Ook verder spelen de kenmerkende elementen uit deze symfonie van Brahms, zoals de dalende terts en de stijgende sext, een belangrijke rol.

Toch is Glanert nergens uit op een imitatie van het werk van Brahms. Hij geeft met de verwijzingen naar de belangrijke intervallen uit Brahms’ symfonie, de motivische verwerking, de dreunende fanfares, verwijzingen naar dansritmes en momenten van onbeschaamde lyriek eerder een modern equivalent van de gebaren van de componist uit Hamburg. Wat hem daarbij aanspreekt in het werk van Brahms is de balans tussen traditie en innovatie.

‘Brahms gebruikte traditionele technieken, maar was niet conservatief. Al zagen maar weinigen dat in. Hij was natuurlijk geen revolutionair zoals Wagner. Maar de manier waarop Brahms constant varieerde heeft heel veel invloed gehad op de moderne muziek. En zeker als het gaat om ritmiek was hij vernieuwend.

Ritme is bij Wagner eigenlijk maar saai, die heeft het alleen over harmonische ontwikkeling.’

Glanert, die uit hetzelfde Hamburg afkomstig is, schreef meerdere werken waarin hij aan Brahms refereert, zoals de Brahms-Fantasie uit 2011-12 en Idyllium dat hij in 2019 schreef voor RCO Young en waar Brahms’ Tweede symfonie het uitgangspunt is. Toch staat Weites Land misschien wel het dichtst bij Brahms. ‘Er zit veel Noord-Duitsland in, de Brahmsiaanse geur van moerasland en weidse luchten’, zei de componist al eens over het werk.