Première van Glanerts Prager Sinfonie
Verhalenverteller
Detlev Glanert kan als geen ander een verhaal vertellen met muziek. Hij is niet voor niets in de eerste plaats operacomponist. Maar hij componeerde ook veel grote orkestwerken: heldere, meeslepende symfonische vertellingen. Veel daarvan ontstonden in de periode 2011-2017, toen hij huiscomponist was van het Concertgebouworkest.
Franz Kafka als inspiratiebron
Ook in recente jaren stond nog vaak muziek van de Duitse componist bij het orkest op de lessenaar. Nu leidt Semyon Bychkov de Nederlandse première van Glanerts Vierde symfonie. De inspiratie hiervoor vond Glanert in Praag – waar het werk afgelopen december zijn wereldpremière beleefde – en de manier waarop de stad wordt geportretteerd door Franz Kafka (1883-1924).
In zowel de muziek als de teksten van Kafka overheerst, in Glanerts woorden, een ‘melancholieke avondsfeer en een subtiel maar constant gevoel van onbehagen.’
Kafka zou ooit gezegd hebben dat Praag een moeder is die je nooit uit haar klauwen laat ontsnappen. Ook deze ‘vreemde aantrekkingskracht’ en de constante herinnering aan het verleden hoor je terug in de muziek en in de diepzinnige tekstfragmenten, gezongen door de mezzosopraan Tanja Ariane Baumgartner en de bas Christian Immler. Als muzikale invloeden noemt Glanert – altijd met één been in het heden, met het andere in de Romantiek – Mahler en Zemlinsky.
Mendelssohns Derde symfonie
Zoals indrukken van Praag aan de basis staan van Glanerts Prager Sinfonie, zo kwamen impressies van een reis naar Schotland terecht in Felix Mendelssohns Derde symfonie – eveneens een sterk verhalend en melancholiek werk dat één geheel vormt, zonder pauzes tussen de delen. De eerste aanzet voor deze ‘Schotse’ symfonie werd gegeven door een avondbezoek aan Holyrood House, het paleis ‘waar ooit Koningin Mary leefde en liefhad’. Vooral de ruïne van de abdijkerk sprak tot de verbeelding van de jonge Mendelssohn. ‘Alles is vermolmd en half vergaan, en de heldere hemel schijnt naar binnen’, schreef hij in een brief aan zijn zus Fanny. ‘Ik geloof dat ik vandaag in die oude kapel het begin van mijn Schotse symfonie heb gevonden.’ Hij stuurde alvast de noten van een thema mee.
Na zijn reis vond Mendelssohn het moeilijk terug te keren naar de ‘Schotse nevelsfeer’. Pas dertien jaar later leidde hij de première van zijn symfonie met het Gewandhausorchester in Leipzig, waarvan hij inmiddels al jaren chef-dirigent was.
Lees de toelichting op het programma en een interview met Datlev Glanert op Preludium.nl.
