Componisten dirigeren

Van oudsher gaat het Concertgebouworkest hechte en duurzame banden aan met componisten. Hoe waardevol is het dan als sommigen als dirigent zelf hun interpretatie overbrengen? Op 1 december dirigeert George Benjamin eigen werk, net als ooit Richard Strauss, Gustav Mahler en Arnold Schönberg.
Boven: Igor Stravinsky (cr. NMI) en George Benjamin (cr. Renske Vrolijk). Onder: John Adams (cr. Renske Vrolijk), Richard Strauss
Boven: Igor Stravinsky (cr. NMI) en George Benjamin (cr. Renske Vrolijk). Onder: John Adams (cr. Renske Vrolijk), Richard Strauss
George Benjamin - 1 december 

Grote namen

Een symfonieorkest bestaat bij de gratie van de muziek die wordt geschreven. En muziek is altijd in ontwikkeling. Daarom heeft het Concertgebouworkest het altijd belangrijk gevonden relaties te onderhouden met hedendaagse componisten. Sommigen van hen zijn ook goede dirigenten. In de afgelopen 135 jaar dirigeerden bijvoorbeeld Richard Strauss, Gustav Mahler, Arnold Schönberg, Claude Debussy en Igor Stravinsky meer dan eens het Concertgebouworkest. Een traditie die nog altijd wordt voortgezet. Tegenwoordig staan vooraanstaande componisten als John Adams, Thomas Adès en Matthias Pintscher regelmatig op de bok.

Componisten dirigeren het orkest

  •                                     1934 - Richard Strauss dirigeert een repetitie van zijn opera Arabella in de Stadsschouwburg Amsterdam (.)
    1934 - Richard Strauss dirigeert een repetitie van zijn opera Arabella in de Stadsschouwburg Amsterdam (.)
  •                                     1937 - Igor Stravinsky en Willem Mengelberg tijdens een repetitie van Jeu de Cartes (foto: NMI)
    1937 - Igor Stravinsky en Willem Mengelberg tijdens een repetitie van Jeu de Cartes (foto: NMI)
  •                                     1937 - Igor Stravinsky, Willem Mengelberg en rechts de Duitse dirigent Hans Swarowsky (foto: NMI)
    1937 - Igor Stravinsky, Willem Mengelberg en rechts de Duitse dirigent Hans Swarowsky (foto: NMI)
  •                                     2015 - John Adams dirigeert zijn Doctor Atomic Symphony (foto: Renske Vrolijk)
    2015 - John Adams dirigeert zijn Doctor Atomic Symphony (foto: Renske Vrolijk)
  •                                     2016 - Thomas Adès repeteert zijn compositie These premises are alarmed (foto: Renske Vrolijk)
    2016 - Thomas Adès repeteert zijn compositie These premises are alarmed (foto: Renske Vrolijk)
  •                                     2015 - Tan Dun dirigeert zijn contrabasconcert The Wolf, geschreven voor Dominic Seldis en het Concertgebouworkest (foto: Renske Vrolijk)
    2015 - Tan Dun dirigeert zijn contrabasconcert The Wolf, geschreven voor Dominic Seldis en het Concertgebouworkest (foto: Renske Vrolijk)
  •                                     2019 - George Benjamin dirigeert zijn werk Dream of the Song (foto: Milagro Elstak)
    2019 - George Benjamin dirigeert zijn werk Dream of the Song (foto: Milagro Elstak)

George Benjamin

Een hechte band heeft het orkest ook met George Benjamin: al sinds 1986 zet het Concertgebouworkest regelmatig zijn prachtige, kleurrijke composities op de lessenaar, en meer dan twintig jaar geleden, in februari 2003, stond de Brit zelf op de bok. Nu komt hij alweer voor de achtste keer terug. En met een persoonlijker programma dan ooit: vriendschapsbanden tussen componisten vormen de rode draad.

George Benjamin (foto: Renske Vrolijk)

Zo is Benjamins eigen Concerto for Orchestra opgedragen aan zijn in 2018 overleden goede vriend, de componist en dirigent Oliver Knussen. ‘Ik ontmoette Olly eind jaren 1970 (….) We hadden als dirigerende componisten veel gemeen, maar hij had ook een zeer fascinerend muzikaal brein met een verbazingwekkende hoeveelheid kennis… en hij was ook – zijn andere vrienden zullen dat bevestigen – de grappigste persoon ter wereld.’

Benjamin wilde de humor en energie van zijn vriend vangen in het Concerto for Orchestra. ‘Ik heb het geprobeerd. (…) Ik ben er achttien maanden mee bezig geweest. Dan werk ik aan de technische aspecten, de boutjes en moertjes, dat is ingewikkeld genoeg. Hoe het dan tevoorschijn komt qua expressie? Ik geef er de voorkeur aan dat het een verrassing voor me is, niet iets dat ik erin leg. Dit soort componeerzaken besprak ik met Olly veel langer en dieper dan met wie ook.’

Benjamin verheugt zich op de komende samenwerking: ‘Het is altijd een thrill voor mij om naar het Concertgebouworkest te komen.'


Lees het complete interview met George Benjamin door Carine Alders vanaf eind november in Preludium.