Deze tekst is een fragment uit het artikel dat verscheen in de novembereditie van Preludium, het maandblad van het Concertgebouworkest en Het Concertgebouw.
Onze huidige tournee naar de Verenigde Staten is de 24ste. De eerste keer dat het Concertgebouworkest de Atlantische oversteek waagde was 70 jaar geleden, in 1954. Sinds die lange, bewogen, succesvolle tournee heeft het orkest een grote reputatie opgebouwd bij de Amerikanen.
Het ging er in de jaren vijftig wel heel anders aan toe. Stappen we nu met het voltallige orkest op een vliegtuig dat een uur of tien later aankomt, in 1954 ging de reis per schip. Alleen al de oversteek duurde – met vertraging door torenhoge golven - tien dagen. Al met al was het orkest tweeënhalve maand van huis!
Het orkest gaf in totaal 45 concerten op 42 plekken. Naast Carnegie Hall in New York werden bijvoorbeeld Boston, Chicago, Rochester, Detroit, Portland, Tuscaloosa en Atlanta bezocht en er was één concert in het Canadese Toronto. Chef-dirigent Eduard van Beinum en Rafael Kubelík – in die jaren vaste gastdirigent – verdeelden de taken.
Een primeur was ook het eerste concert van de tournee: op 11 oktober, nog op de dag dat het schip was aangemeerd in Hoboken, speelde het Concertgebouworkest in de zittingszaal van de Verenigde Naties (zie onder voor een opname).
Met het programma – het Amerikaanse volkslied (niet op de opname) gevolgd door werken van van Beethoven (Duits-Oostenrijks), Haydn (Oostenrijks), Moesorgski (Russisch) en Ravel (Fransman van Zwitsers-Baskische afkomst) - benadrukte het Nederlandse orkest de verbindende kracht van muziek.
Met succes – getuige de recensie in de The New York Times: ‘There was unaccustomed harmony in the great domed General Assembly tonight as the Concertgebouw gave a concert for an audience of 2,500 diplomats and guests.’ Afgevaardigden vroegen zich af: ‘wat kan enig ander land in de toekomst de UNO-gedelegeerden aanbieden om deze artistieke prestatie te overtreffen?’
Tussen 18 en 23 november spelen we in Orlando, West Palm Beach, Naples (alle drie in Florida), Kennedy Center in Washington D.C. en Carnegie Hall in New York. Lisa Batiashvili reist mee en soleert in Prokofjevs Tweede vioolconcert. Op de programma’s staan verder Mahlers Eerste symfonie, Schönbergs Verklärte Nacht, Glinka’s Ouverture ‘Roeslan en Ljoedmila’, Rachmaninoffs Tweede symfonie en – last but not least – het nieuwe opdrachtwerk Body Cosmic van Ellen Reid.
Het concert opent met een korte toespraak van Eelco van Kleffens, toenmalig voorzitter van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.
----
Door orkesthistoricus Johan Giskes
Lees hier het volledige artikel op Preludium.nl, het magazine van Het Concertgebouw en het Concertgebouworkest.
