INTERVIEW - Schenkers Frank en Liesbeth Schreve over hun Fonds op Naam, het Jacobson Fonds, waarmee ze een bijdrage leveren aan creatieve vormen van muziekonderwijs.
MAVO/HAVO
Vijftien pubers op het podium. Gehoorzaam gefocust, ongemakkelijk giebelend, of uitdagend hangend in de heupen. Het duurt even, maar dan klinkt een gezamenlijke muzikale presentatie. De jongeren zijn leerlingen van het Sweelinck College, een school voor MAVO/HAVO, buren van het Concertgebouworkest in de Gabriël Metsustraat. School en orkest werkten samen in een educatieproject dat voor een groot deel in de klassen plaatsvond. Frank en Liesbeth Schreve maakten in 2019 met hun Fonds op Naam het bezoek van de musici op de scholen mogelijk en woonden de slotuitvoering bij in de Amsterdamzaal.*
Tijdens de workshops op school creëerden de leerlingen een muziekstuk, gebaseerd op fragmenten uit Mahlers Negende symfonie. Frank Schreve kijkt terug op de presentatie en vertelt wat hij zag gebeuren bij de jongeren: ‘In zo’n groep heb je er altijd een paar die niet mee willen werken. Maar, eenmaal bezig, zie je een verandering optreden, ze worden gepakt door de muziek en raken betrokken – indrukwekkend.’ De bijzondere uitvoering in de Amsterdamzaal bevestigt voor Frank en Liesbeth de grote waarde van muziekonderwijs op school.
Muziekleraar
Liesbeth speelde bijna haar hele leven piano en realiseert zich dat haar eigen grote liefde voor klassieke muziek misschien wel geboren is op de middelbare school. Met een geweldige docent. ‘Die muziekleraar, zelf uitvoerend musicus, bracht muziek op een bijzondere manier de school binnen. Als hij begon te vertellen – ik herinner me bijvoorbeeld nog over de Matthäus Passion – kreeg je ineens inzicht, en werd het echt interessant die muziek daarna te luisteren of uit te voeren. We hadden zelfs een schoolorkest. Daarin speelde ik slagwerk, want met piano kon ik niks in het orkest.’
Zingen en luisteren
Zo’n fantastische muziekleraar gunnen Frank en Liesbeth alle kinderen. Liesbeth: ‘Een school zonder aandacht voor muziek vind ik een teken van armoede. Muziekles voegt iets toe aan het schoolsysteem. Het gaat om aandacht, plezier, levendigheid, kinderen doen iets gezamenlijk, het is anders dan sommen maken. Muziekles verrijkt.’ Frank vult haar aan: ‘Het hoeft niet per se klassieke muziek te zijn, niet iedereen hoeft een instrument te leren en concerten te geven. Van jongs af aan gemeenschappelijk zingen is al heel belangrijk, net als leren luisteren. Er zijn veel manieren waarop je kinderen op school kunt betrekken bij muziek.’
Grootouders
Frank had zelf tot eind middelbare school vioolles. Zijn eerste moment van echte belangstelling voor muziek is verbonden met een dierbare herinnering: ‘Als twaalfjarige jongen reisde ik naar mijn grootouders in New York. Samen gingen we naar Carnegie Hall voor het New York Philharmonic met David Oistrach en het Vioolconcert van Tsjaikovski. Dat concert heeft grote indruk op mij gemaakt. Daar is het begonnen.’ Toen het echtpaar Schreve in 2008 hun Fonds op Naam instelden ten behoeve van educatie, gaven zij het daarom de naam mee van Franks grootouders: het Jacobson Fonds.
Structureel educatieprogramma
Frank: ‘Toen we ons fonds instelden, was er in Nederland nauwelijks meer muziekonderwijs in de klas. Wij wilden dat stimuleren – je moet ergens het begin maken.’ Eerst ondersteunden ze een enkele musicus op een enkele school. Later ontwikkelde het orkest educatieve apps waarmee groepsleerkrachten konden werken zonder specifieke muzikale ervaring. Aan de hand van verhalen, interactieve spelletjes en illustraties maakten kinderen kennis met het symfonieorkest. Liesbeth: ‘Een structureel educatieprogramma kwam pas van de grond met de komst van de manager educatie, Lili Schutte. En nu, sinds het orkest de beschikking heeft over de mogelijkheden van het eigen huis, gebeurt er zo veel - we houden het niet meer bij! Het loopt als een trein.’ Frank: ‘Inmiddels is het muziekonderwijs in Amsterdam gelukkig ook behoorlijk teruggekomen en kun je bouwen op wat er in de klas gebeurt.’
Vrolijkheid
Het belangrijkste wat Liesbeth en Frank in 2019 met hun fonds mogelijk maakten, is een project op vier verschillende basisscholen eindigend met schoolconcerten in het huis van het orkest in de Gabriël Metsustraat. Ruim 400 kinderen in de leeftijd van vier tot acht jaar, uit zestien klassen, werkten op school ter voorbereiding met de educatieve apps Carnaval der dieren en Peter en de Wolf. Bovendien kregen ze bezoek van orkestleden, waardoor de kinderen de instrumenten en de muziek al van dichtbij gezien en gehoord hadden. Frank en Liesbeth woonden de concerten bij. Liesbeth: ‘We hebben zo genoten! De kinderen kwamen vanuit heel Amsterdam met bussen die de ING sponsorde. Eenmaal in de zaal, tijdens het concert zagen we iets met ze gebeuren. Muziek, zang, een beetje theater – de kinderen werden zo enthousiast! Ter plekke ontstond een bepaalde nieuwe vrolijkheid… En in hun enthousiasme staken ze elkaar aan, je zag ze glimmen.’
2020 & 2021
In 2020 ging een bijdrage van het Jacobson Fonds naar de serie korte films die het orkest maakt voor Schooltv en in 2021 naar de ontwikkeling van de app De Nachtegaal van Theo Loevendie.
* Het project met het Sweelinck College werd mede mogelijk gemaakt door het Irwan Rachman Fonds, ook een Fonds op Naam bij de Foundation Concertgebouworkest.
Door Marije Bosnak
Hanna Philips vertelt u graag over de mogelijkheden.
