Over het orkest

Topmusici, grote dirigenten, unieke relaties met componisten en een uitzonderlijke zaal: ontdek de bouwstenen van 135 jaar geschiedenis van ons orkest.

Een geschiedenis in 16 minuten

Portret van het Concertgebouworkest in zeven chef-dirigenten.

Een bijzondere eenheid

Ruim 120 orkestleden, afkomstig uit zo'n 25 landen spelen samen als een unieke eenheid. Altijd op zoek naar technische en muzikale grenzen, op basis van onderling vertrouwen.

Houtblazers van het Concertgebouworkest — houtblazers (foto: Milagro Elstak)

‘In dit orkest hoor ik iedereen om me heen risico nemen: zachter, sneller of langzamer spelen dan je denkt dat mogelijk is. Dat vraagt de moed om je grootste vijand te overwinnen; niet bang zijn fouten te maken. Alleen met het vertrouwen van de mensen om je heen kan je in vrijheid die grenzen opzoeken. Dat vertrouwen voel ik altijd.’
- Johan van Iersel, plaatsvervangend solocellist

Een uniek geluid

De herkenbare klank van ons orkest is al sinds de oprichting in 1888 onlosmakelijk verbonden met de beroemde Grote Zaal van Het Concertgebouw. Ook onze musici zijn bepalend. Om elkaar op het podium te kunnen horen, moeten zij buitengewoon goed naar elkaar luisteren. Alsof ze kamermuziek maken. Zo ontstaat onze homogene en tegelijkertijd transparante orkestklank.

Opening Night 2018 — Klankkast van het Concertgebouworkest: de Grote Zaal van Het Concertgebouw (foto: Milagro Elstak)

Accenten op het repertoire

Het Concertgebouworkest staat wereldwijd bekend om uitvoeringen van het werk van Mahler en Bruckner en om de concerttradities rond Pasen en Kerstmis met de Passieuitvoering en de Kerstmatinee.

Het orkest had tot nu toe slechts zeven chef-dirigenten. De achtste werd op 10 juni 2022 aangekondigd: Klaus Mäkelä is artistiek partner met ingang van het seizoen 2022/2023 en wordt chef-dirigent in 2027.

De chef-dirigenten legden elk hun eigen accent op de ontwikkeling van het repertoire.

Willem Mengelberg gaf tussen 1895 tot 1945 de aanzet tot de Nederlandse Passietraditie met zijn jaarlijkse uitvoeringen van Bachs Matthäus-Passion.

1916, het Concertgebouworkest speelt de Matthäus Passion van Bach o.l.v. Willem Mengelberg ter opening van de Paasweek

Eduard van Beinum was grotendeels verantwoordelijk voor de acceptatie van het oeuvre van Anton Buckner, niet alleen binnen het repertoire van het Concertgebouworkest, maar ook wereldwijd.

Bernard Haitink werd wereldbroemd met legendarische Mahler-opnamen en met Kerstmatinees die ook internationaal op televisie werden uitgezonden.

Riccardo Chailly dirigeerde veel opera en hedendaagse muziek.

Onder Mariss Jansons kwam er meer aandacht voor grote twintigste-eeuwse componisten als Sjostakovitsj en Messiaen.

Daniele Gatti verrijkte de symfonische traditie van het orkest met Frans repertoire en muziek van de Tweede Weense School.

Nauwe samenwerkingen met wereldberoemde gastdirigenten en specialisten dragen bij aan de orkestklank en de breedte van het repertoire. Zo groeide onder leiding van Nikolaus Harnoncourt de reputatie van het orkest in het achttiende-eeuwse repertoire. Een traditie die het orkest voortzet met Trevor Pinnock en honorair gastdirigent Iván Fischer.

Kerstmatinee 2016 onder leiding van Trevor Pinnock — Kerstmatinee 2016 o.l.v. Trevor Pinnock

duik in ons concertarchief: zoek op dirigent, solist of componist - vanaf 1888

135 jaar eigentijds repertoire

Willem Mengelberg verrijkte tijdens jaren als chef-dirigent het repertoire met werk van eigentijdse componisten. Muziek waar het publiek aanvankelijk niet vanzelfsprekend voor openstond, groeide uit tot kernrepertoire van het orkest. Mengelbergs persoonlijke relaties met Mahler, Richard Strauss, Rachmaninoff en Stravinsky leidden tot nauwe banden tussen het Concertgebouworkest en deze beroemde componisten. Zo droeg Strauss Ein Heldenleben in 1898 op aan Mengelberg en het orkest.

1909 ontmoetingen in Het Concertgebouw: vlnr Cornelis Dopper, Gustav Mahler, H. Freijer, Willem Mengelberg, Alphons Diepenbrock

Naast componisten als Strauss en Mahler dirigeerden Schönberg, Debussy, Stravinsky, Ravel en Milhaud het Concertgebouworkest. Die traditie is springlevend. Nu nog dirigeren componisten met regelmaat hun eigen composities. In de afgelopen jaren traden John Adams, Thomas Adès, George Benjamin en Tan Dun in de voetsporen van dirigerende componisten als Bruno Maderna, Witold Lutosławski, Otto Ketting, Luciano Berio, Pierre Boulez en Hans Werner Henze.

Wereldpremières, Nederlandse premières en opdrachtcomposities vanaf 2009

Wereldpremières

2020/2021

28 mei 2021, Rick van Veldhuizen mais le corps taché d’ombres *
23 april 2021, Detlev Glanert Der Einslideler *
6 december 2020, Bram Kortekaas Notenkrakers’ notulen *
6 december 2020, Celia Swart Reflections *
9 oktober 2020, Christiaan Richter 2270 *
24 september 2020, Unsuk Chin subito con forza *
24 september 2020, Jummy López Bellido Boek IV uit ‘The Travails of Persiles and Sigismunda’
23 augustus 2020, Jacob ter Veldhuis WHO, WHAT, WHERE, WHEN, WHY *

2019/2020

28 augustus 2019, Detlev Glanert Idyllium *
8 januari 2020, Martijn Padding Softly Bouncing
30 januari 2020, Theo Verbey Ariadne *
5 maart 2020, Wolfgang Rihm Sostenuto *

2018/2019

17 januari 2019, Christiaan Richter Wendingen *
4 april 2019, Nico Muhly nieuwe muziek toneelproductie Dood in Venetië *
9 mei 2019, Michel van der Aa akin (voor viool, cello en orkest) *
26 juni 2019, Spinvis Amusement! *

2017/2018

1 september 2017, Wolfgang Rohm IN-SCHRIFT
7 oktober 2017, Rozalie Hirs Parallel worlds (opdracht Universiteit van Amsterdam)
19 oktober 2017, Peter Eötvös MULTIVERSUM *
6 december 2017, Erkki-Sven Tüür Piccoloconcert Solastalgia *
12 april 2018, Guillaume Connesson Eiréné *

2016/2017

22 september 2016, Mayte Martín/Florian Magnus Maier bewerking lied *
4 november 2016, Detlev Glanert Requiem voor Jheronimus Bosch *
1 februari 2017, Bram Kortekaas/Leonard Bernstein, Security Matter – C *
2 februari 2017, Richard Rijnvos Amérique du Nord *
8 februari 2017, Joey Roukens Boundless (Hommage to L.B) *
7 april 2017, Djuro Zivkovic The Mystical Sacrifice *
7 april 2017, Franghiz Ali-Zadeh Nasimi Passion *
20 april 2017, James MacMillan Tromboneconcert *
26 april 2017, Patrick Watson/Jules Buckley arrangementen songs *
11 mei 2017, Ryan Wigglesworth Clocks from A Winter’s Tale *

2015/2016

22 november 2015, Nick Woud Pepernoten voor groot orkest *
6 januari 2016, Genevieve Murphy Say the Color (opdracht Van Gogh Museum)
26 april 2016, Benjamin Clementine/Jules Buckley arrangementen songs *
26 april 2016, Benjamin Clementine orkestratie Jules Buckley Bonne chance mes enfants *
16 juni 2016, Ryan Lott The Swift And The Storm (opdracht Holland Festival)

2014/2015

6 november 2014, Michel van der Aa Vioolconcert *
29 januari 2015, Tan Dun Wolf *
19 maart 2015, Martijn Padding Ick segh adieu *
12 juni 2015, Richard Rijnvos fuoco e fumo *
25 september 2015, George Benjamin Dream of the Song *

2013/2014

12 september 2013, Fons Merkies Elevator Sequence *
12 september 2013, Vincent van Warmerdam Louisiana Story *
12 september 2013, Joey Roukens Chase *
3 november 2013, Louis Andriessen Mysteriën (opdracht Concertgebouw)
23 januari 2014, Detlev Glanert Frenesia *
13 maart 2014, Kris Defoort Human Voices Only (opdracht deBuren)

2012/2013

14 december 2012, Mayke Nas Down the Rabbit-Hole *
17 januari 2013, Magnus Lindberg Era
17 januari 2013, Willem Jeths Clamavi *
10 april 2013, Bob Zimmerman Variaties op ‘Komt vrienden in het ronden’ *
29 april 2013, José James/Jules Buckley arrangementen songs *
30 april 2013, Armin van Buuren/Tom Trapp Intense *

2011/2012

26 januari 2012, Debussy/Bart Visman Images oubliées *
26 januari 2012, Klaas de Vries Providence *
13 april 2012, James MacMillan Hodie puer nascitur *
29 april 2012, Fink (Fin Greenall)/Jules Buckley arrangementen songs *
22 juni 2012, Richard Rijnvos Antarctique *
22 juni 2012, Kaija Saariaho Circle Map *

2010/2011

9 oktober 2010, Willem Jeths Scale *
24 maart 2011, Joey Roukens Out of Control *
29 maart 2011, Patrick Watson/Jules Buckley arrangement diverse songs *

2009/2010

22 januari 2009, Otto Ketting Trajecten *
19 maart 2009, Michel van der Aa Spaces of Blank *
12 november 2009, Mahler/Colin Matthews ‘Nicht zu schnell’ uit Pianokwartet *
12 november 2009, Geert van Keulen Fünf tragische Lieder
18 juni 2010, Rodion Sjtsjedrin Hoboconcert *

Nederlandse premières