Programmatoelichting Opening Night 2024

Pop, klassiek, experimenteel? Voor de Schotse componist Anna Meredith zijn er geen grenzen. Haar muziek klonk in clubs, reclamespots, films, galerieën en zelfs tankstations. Nautilus wordt wel eens de ‘soundtrack van een paniekaanval’ genoemd. Vooral vanwege het vreemde gevoel dat na een minuut of drie optreedt, als het ritme heel anders blijkt te zijn dan je dacht.

Het maakte deze enerverende muziek favoriet bij de regisseurs van de Netflix-serie Living with Yourself, de Lady Gaga-documentaire Five Foot Two en de film van Bo Burnham, Eighth Grade.

Met walsen uit Richard Strauss’ komische opera Der Rosenkavalier waan je je plotseling aan een adellijk hof in Wenen: liefde, intriges, verwarring, verklede mannen, duellerende rivalen en eind goed al goed.

Der Rosenkavalier was een stuk luchtiger dan mensen van Strauss gewend waren. Het werd een enorm succes, en de componist ging meteen aan het werk om de zwierige walsen uit de opera aan elkaar te knopen, voor concertuitvoeringen zoals die van vanavond.

Wie ooit in het spookhuis van de Efteling is geweest, kent deze muziek. We gaan er allemaal aan. Arm of rijk, jong of oud, de Dood komt ons halen en dan moeten we dansen. Na twaalf klokslagen, gespeeld op de harp, speelt de Dood duivelse muziek op zijn viool. Steeds meer doden staan op.

Het wordt een vrolijke boel: de arme wagenmaker danst met de barones. In een rondedans huppelen de koning en een boer zij aan zij. Als de xylofoon speelt, hoor je de rammelende botten. Als de haan kraait is het voorbij. De grafstenen vallen dicht en de Dood speelt nog een eenzame afscheidsmelodie.

Joey Roukens is een van de meest succesvolle Nederlandse componisten van dit moment. Het Concertgebouworkest speelt graag muziek van hem. Temptation komt uit de ‘dansthriller’ Dorian, die vorig jaar in première ging: een eigentijds hiphopballet over de angst voor de ouderdom en de zoektocht naar eeuwige jeugd.

Dorian is in een nachtclub. Een verleidelijke tango draait dol, en al dansend dalen we af in zijn geest. Daar vinden we de jeugd en de onschuld, maar het zijn slechts zoete herinneringen. Dorians dansdroom wordt een bad trip.

De Mexicaanse componist Arturo Márquez verwerkt allerlei muziekstijlen uit zijn geboorteland in zijn stukken. De danzón is een vorm van dansmuziek die oorspronkelijk uit Cuba komt, maar een belangrijke plek heeft gekregen in de Mexicaanse staat Veracruz. Danzón No. 2 zit vol ritmische verrassingen en geweldige solo’s. Het stuk is zo populair geworden dat veel Mexicanen het beschouwen als hun tweede volkslied.

In 2021 verraste sor (Rosario Mussendijk) vriend en vijand met zijn heel persoonlijke driedubbelalbum Bae Doven. De titel klinkt als ‘Beethoven’, de componist die zijn doofheid versloeg met strijdbare en vernieuwende muziek. Dankzij zijn wilskracht leerde sor ook omgaan met zijn gehoorproblemen.

Sor mixt hiphop met klassiek. Maar ook met r&b en jazz, zoals in Voor mij. Liefde en hoop overheersen in Zo zijn, en in Yuh rekent sor af met fakes. Samen met het Concertgebouworkest voert hij deze nummers uit in nieuwe symfonische bewerkingen.

Het moderne ballet de De vuurvogel werd in 1910 voor het eerst uitgevoerd in Parijs door het beroemde dansgezelschap Les Ballets Russes. Met de kleurrijke muziek werd Igor Stravinsky in één klap beroemd. Eigenlijk zou een andere componist de muziek schrijven, maar die had geen tijd. De rest is geschiedenis.

Het verhaal: een wrede tovenaar houdt dertien mooie meisjes gevangen, maar met behulp van de magische vuurvogel slaagt een jonge prins erin ze te redden.

Vandaag klinkt de muziek van het slot. Betoverd door de vuurvogel dansen de tovenaar en zijn onderdanen een wilde helledans, waarna de vuurvogel ze in slaap zingt. De tovenaar sterft, de gevangenen zijn vrij en de prins mag met het mooiste meisje trouwen.