Janine Jansen terug met debuutconcert Britten
In januari speelt het Koninklijk Concertgebouworkest onder leiding van Klaus Mäkelä drie concerten met Janine Jansen, waaronder het feestelijke Annual Gala. Ze is de solist in Benjamin Brittens Vioolconcert. Net als twintig jaar geleden, toen ze bij ons haar debuut maakte.
In 2004, het jaar nadat ze de Nederlandse Muziekprijs won – een van de vele onderscheidingen die haar ten deel vielen – ontmoetten onze musici en Janine Jansen elkaar voor het eerst. ‘Dat waren twee heel bijzondere weken’, herinnert de topviolist zich jaren later in een Preludium-interview: ‘eerst Brittens Vioolconcert onder leiding van Jonathan Nott, en daarna nog eens het Tweede vioolconcert van Prokofjev met Iván Fischer. Wie maakt nu zo’n machtig dubbeldebuut mee? Brittens concert heb ik in mijn hart gesloten. Dat ik mijn samenwerking met juist dit orkest daarmee kon aanvangen, was voor mij zeer speciaal.’
Vertrouwen
Ondertussen hebben we al zo’n zestig keer met Janine Jansen opgetreden. Niet alleen in Het Concertgebouw, maar ook op tournee – door Spanje, de Verenigde Staten, China, Korea, Zuid-Afrika. Ook Berlijn was een gezamenlijke bestemming, tijdens een staatsbezoek. ‘De reeks aan prachtervaringen die we hebben gedeeld is lang’ vertelt de violiste. Als ik denk aan mijn band met het Concertgebouworkest is ‘vertrouwen’ het eerste woord dat in mij opkomt. De Grote Zaal van Het Concertgebouw behoort tot de mooiste ter wereld, en toch is het geen gemakkelijk te bespelen ruimte, je hoort elkaar niet altijd direct. Op die momenten moet je heel zeker zijn van elkaar en elkaar echt aanvoelen.’
‘Ik ben gegroeid in hoe ik luister naar wat ik van het orkest toegespeeld krijg, en hoe ik moet mengen. Ik ben me bewuster geworden van wat er om me heen gebeurt. Mijn muzikale groei, daar heeft dit orkest in al die keren samenspelen aan bijgedragen’.
Brittens Vioolconcert
Benjamin Britten schreef zijn Vioolconcert in 1939, toen de Spaanse burgeroorlog woedde en de Tweede Wereldoorlog dreigde uit te barsten. Spaanse ritmen, spanningen en dreigende sfeer: het is allemaal te horen in dit concert waarvan de delen in elkaar overvloeien. Janine Jansen: “Vanaf het moment dat ik het leerde kennen, werd ik aangetrokken tot de extreme intensiteit. Er zit zoveel emotie in dit stuk, zoveel strijd en pijn.”
Brittens Vioolconcert is ook niet gemakkelijk om te spelen. “Het is heel goed voor het instrument geschreven, maar toch buitengewoon uitdagend,” vertelde Jansen ooit in een interview met het strijkersvakblad The Strad. “Natuurlijk kan dat frustrerend zijn – je kunt voor iedere uitvoering weer uren besteden aan het repeteren van dit werk. Maar volgens mij is juist deze worsteling, vanwege het feit dat de noten niet vanzelf komen, eigenlijk heel belangrijk voor de muziek. Het voelt alsof het raakt aan de uiterste mogelijkheden van het instrument.”
Twee speciale momenten
“Voor mij zijn er twee bijzondere momenten in het concert. Het eerste komt direct na de solocadens – er is zo’n sterke opbouw naar dit punt, en dan komen de trombones erin (…). Je zit dan helemaal aan de top van je bereik, je bent praktisch aan het schreeuwen. Je voelt je verloren, helemaal alleen, en het voelt of er iets heel bedreigends onder je zit. En dan het einde van het stuk, dat is heel intiem, bijna een gebed – alsof je op dit punt je ziel in het concert stort.”
We zijn blij dat Janine Jansen na 20 jaar terug is bij het Concertgebouworkest met dit werk, dat een van haar signature pieces is geworden. Het klikt ook muzikaal goed tussen de violist en Klaus Mäkelä, getuige hun eerdere samenwerkingen het afgelopen jaar. Dat belooft wat voor onze concerten op 22, 23 en 24 januari.
