'Bach was ook gewoon een mens'

Dit artikel is een fragment uit de programmatoelichting bij de concerten van 11 en 13 oktober in Preludium, het maandblad van het Concertgebouworkest en Het Concertgebouw.

Allesbepalende ervaring

In oktober 2022 maakte barok-expert Leonardo García Alarcón een indrukwekkend debuut bij het Concertgebouworkest. Nu is hij terug met een programma waarin hij werken van Johann Sebastian Bach en Georg Friedrich Händel met elkaar combineert, op een manier zoals Bach dat zelf gedaan zou kunnen hebben tijdens de concertavonden die hij sinds 1729 organiseerde in het Zimmermannschen Kaffeehaus in Leipzig.

Bach en Händel - 25 en 27 oktober

De Argentijnse dirigent en klavecinist vertelt in gesprek met Preludium dat hij er enorm naar uitziet om opnieuw samen te werken met het Concertgebouworkest. ‘Ik bewonder het orkest al sinds mijn jeugd. Als achtjarig jongetje kreeg ik van mijn oma een cassettebandje met Bachs Matthäus-Passion, uitgevoerd door het Concertgebouworkest onder leiding van Eugen Jochum. Toen ik deze muziek voor het eerst hoorde was ik verbijsterd. Het was een allesbepalende ervaring die er mede voor heeft gezorgd dat Bach de allerbelangrijkste componist is in mijn leven.’

Dat Alarcón dit keer heeft gekozen voor muziek van Bach zal dan ook niemand verbazen, maar de selectie van werken is wel verrassend, net als de ongebruikelijke volgorde en de toevoeging van muziek van Händel.

‘Bach en Händel worden ten onrechte vaak tegen elkaar afgezet: Bach als de serieuze kerkmusicus met veel verplichtingen en Händel als de vrije operacomponist. Maar Händel was niet alleen degene die het populaire Italiaanse genre meenam naar Londen, hij schreef zelf óók sacrale muziek. En Bach was niet alleen die geniale, serieuze, heilige componist, maar ook een levensgenieter.’

Het is goed mogelijk dat Bach deze aria’s zelf ook wel eens heeft gezongen tijdens een van de gezellige avonden in Café Zimmermann.

Dialoog

Alarcón wil laten horen dat Bach en Händel aan elkaar gewaagd waren. ‘Van beide componisten heb ik twee beroemde orkestwerken geselecteerd voor een vergelijkbare bezetting, met voor die tijd ongebruikelijk veel koperblazers. We beginnen met Bachs feestelijke Derde orkestsuite, die hij heeft geschreven voor een van zijn concerten in het befaamde Café Zimmermann, en we eindigen met Music for the Royal Fireworks waarin Händel al zijn eruditie toont.’

Om een extra levendige dialoog te creëren, wisselt Alarcón de delen uit de beide grote orkestwerken af met aria’s uit twee relatief onbekende wereldlijke cantates van Bach. ‘Ik ben heel blij dat Andreas Wolf beschikbaar was, ik vind hem een van de beste Bachzangers van het moment. Dat ik alleen bas-aria’s heb geselecteerd is overigens niet toevallig: het is goed mogelijk dat Bach deze aria’s zelf ook wel eens heeft gezongen tijdens een van de gezellige avonden in Café Zimmermann.’

---

Door Noortje Zanen voor Preludium, het magazine van het Concertgebouworkest en Het Concertgebouw.
Deze tekst komt uit de toelichting bij het programma van de concerten op 11 en 13 oktober. De volledige tekst is hier te lezen.