Tips van de meester

‘Talk to each other!’ Vijf jongeren zitten in een halve cirkel. Met hun serieuze blikken richting lessenaar worden ze toegeroepen door Arno Piters. Hij repeteert stukken voor blaaskwintet met houtblazers van Young. Groepsrepetities onder leiding van musici van het Concertgebouworkest vormen een belangrijk onderdeel van het programma van het jeugdorkest. Wat zijn concrete aanwijzingen die de ervaren orkestmusicus de jongeren meegeeft? Welke opmerkingen zorgen ervoor dat de stukken na anderhalf uur inderdaad enorm opgeknapt zijn? Een kijkje in de keuken.

Partner in crime

Arno geeft in zijn enthousiasme de meest waardevolle aanwijzingen. Tips en trucs die ze in een latere muzikale ontwikkeling ongetwijfeld vaker aangereikt zullen krijgen, maar die voor de jonge musici nu nog eyeopeners zijn. Veel van wat Arno hun meegeeft gaat over samenspelen; over communiceren met elkaar en met het publiek. Over naar elkaar kijken en naar elkaar luisteren. Maar ook over ‘aanwezig’ zijn. ‘Ik wil meer persoonlijkheden horen! Over je lessenaar heen aanwezig zijn. Je wilt dat het publiek zich betrokken voelt. Maak de luisteraar “partner in crime”.’

'Je kunt wel ontspannen zijn in je spel, maar je mag nooit comfortabel zijn in je concentratie.’

Estafette

In Summer Music van Samuel Barber loopt de melodie als een verbindende lijn door de verschillende partijen, ze begint bij de hoorn en gaat verder in de hobo. Arno legt uit dat je de melodie heel actief aan elkaar moet doorgeven: ‘Het is als een estafette. Het moment dat je denkt: “Hé, dat gaat lekker”, kan alles instorten. Je mag niet verslappen – je kunt wel ontspannen zijn in je spel, maar je mag nooit comfortabel zijn in je concentratie.’ 

Brilletje

Het niveau van de jonge musici ligt hoog. Ze zijn ambitieus. Maar uiteraard worden er ook fouten gemaakt. Arno is helder over hoe je omgaat met fouten als je op hoog niveau muziek maakt. ‘Je mag fouten maken, maar… geen stomme fouten. Er kan onverwacht van alles anders lopen, maar er mag niets fout gaan wat je had kunnen voorkomen. Daarvoor schrijf je aantekeningen in je partij. Dat doen wij in het orkest ook. Als ik dan iets samen heb met de fagot, schrijf ik er “fagot” bij. En als ik ergens extra alert moet zijn, teken ik een brilletje.’

Spatgelijk

Een kunst apart is het gelijk beginnen, zonder dirigent, met instrumenten die allemaal een andere weerstand geven. Bij fluit en klarinet spreekt de toon bijvoorbeeld makkelijker aan dan bij de andere drie blaasinstrumenten.

In Petite Offrande Musicale van Nino Rota beginnen hobo, klarinet, fagot en hoorn. Het is aan de hoboïst om die eerste inzet aan te geven. Hij beweegt zijn instrument, de anderen volgen. Het klinkt niet gelijk. ‘Kíjk naar elkaar!’ roept Arno. Maar met de volgende poging wordt het er niet gelijker op. ‘Oké, dan allemaal ogen dicht!’ Het groepje kijkt elkaar een beetje ongelovig aan, maar sluit de ogen. En weer is het niet gelijk. Dan geeft Arno uitleg aan de hoboïst: ‘Haal adem in tempo; de snelheid van je adem bepaalt het tempo, dat horen de anderen.’ Ogen dicht. Er klinkt een krachtige inademing en de inzet is spatgelijk. Arno is tevreden: ‘Dan zal het met ogen open helemaal perfect gaan’.

Door: Marije Bosnak
Dit artikel verscheen ten behoeve van het Jaarverslag 2022 van de Foundation Concertgebouworkest.

Een 'feestje' en een 'snelkookpan' – Onze musici over Young

Om een belangrijke drempel voor de jongeren weg te nemen, is deelname aan Young gratis. Ook reiskosten worden vergoed. Dit is alleen mogelijk dankzij de bijdragen van particuliere schenkers, fondsen en corporate partners van het Concertgebouworkest.