In de rubriek Luisterkunstenaars spreekt Preludium (maandblad van Het Concertgebouw en het Concertgebouworkest) mensen die in hun dagelijks leven op een bijzondere manier hun oren gebruiken. Deze maand: sor. Als gastartiest voert hij tijdens Opening Night met ons orkest enkele nummers van zijn album Bae Doven uit in een speciaal nieuw orkestarrangement.
‘Luisteren is iets anders dan horen. Volgens mijn moeder kon ik vroeger niet luisteren, en dat is denk ik wel zo. Bijzondere dingen in muziek vallen je pas echt op als je je concentreert. Luisteren moet je leren. Je kunt met het oor van een consument luisteren, met een emotioneel oor, met een technisch oor. Bij mij verschilt het steeds. Huiswerkmuziek betekent: niet luisteren, dat is achtergrond. Ook als ik schoonmaak moet er niet iets opstaan waar ik goed naar wil luisteren.’
‘Ik denk dat iedereen anders luistert. Ik luister zeer kritisch. Ik kan een liedje horen en het niet goed vinden. Als ik datzelfde liedje later in een club hoor, kan ik het wel goed vinden, omdat het werkt in die omgeving. Aan het einde van een verse in een popliedje moet er een bridge komen. Als die niet komt, klopt dat liedje niet voor mij. Ik kan dat technische luisteren niet uitzetten. Ik luister als een vakman. Sinds ik gehoorapparaten heb hoor ik alles tegelijk, ik kan niet filteren. Je moet het zo zien: ik heb permanent speakertjes in. In die zin klinkt wat ik hoor voor mij ook al anders dan voor iemand zonder gehoorapparaten.’
Niets, stilte, is het allerbeste geluid ooit. Ik mis dat. Ik hoor nooit niets. Niets is ondergewaardeerd. Stiltes maken de muziek.
‘Iets wat past bij hoe ik me op dat moment voel. Na een show luister ik het liefst niets in de auto. Dan wil ik even niks. De motor van een auto vind ik wel een heerlijk geluid op zo’n moment. Ik heb een diesel – ik werk op dit moment even niet mee aan het milieu, ik weet het – en hoor die ratelen. Aircogeluidjes klinken verkoelend, ook fijn. Ik hou van geroezemoes op de achtergrond, zodat je die ene persoon met wie je staat te praten juist heel goed kunt verstaan. Wist je dat als je met z’n allen tegelijk in een ruimte "rabarber" zegt, je dat als geroezemoes ervaart? Dat woord leent zich daar perfect voor. Niets, stilte, is het allerbeste geluid ooit. Ik mis dat. Ik hoor nooit niets. Niets is ondergewaardeerd. Stiltes maken de muziek. Het stemmen van een orkest vind ik ook fijn.’
‘Ik heb een hekel aan magnetrongeluid. En aan de wind, die waait recht mijn gehoorapparaten in en dat geeft een onaangenaam gekraak. Ik ben gek op het strand, daar heb ik die apparaatjes dan ook uit. Regen onder een capuchon vind ik wel prettig klinken. Antwerps accent, daar hou ik niet van. Mijn vriendin is Belgische. De Belgen vinden dat zelf ook, van dat accent.’
‘Mijn nichtje, toen ze als baby huilde, heel schattig. En: de dag dat ik weer noten kon horen, toonhoogten kon onderscheiden. Drie maanden lang kon ik geen frequenties waarnemen, vanwege gehoorverlies. Toen dat na een tijdje wel weer lukte, en ik voor het eerst een C-groot-akkoord hoorde, was ik dolgelukkig.
‘Het geluid van een orkest terwijl je op de bok staat als dirigent. Dat zou ik al mijn collega’s in de muziek willen laten ervaren. De plek van de dirigent is perfect. Je hoort alles individueel en perfect gemixt tegelijk. Als je dat een keer hebt ervaren, ben je voor altijd verkocht.’
sor is de artiestennaam van Rosario Mussendijk. Hij componeert, rapt, zingt en werkt als producer. Zelf zegt hij: ‘Ik ben artiest en heb leren dirigeren in het tv-programma Maestro. Mensen kennen me misschien ook van het laatste seizoen Wie is de Mol? Of van mijn laatste album [Bae Doven, red.], waarvoor ik twee Edisons heb gewonnen.’ Sinds hij in 2018 te maken kreeg met gehoorverlies maakt hij muziek met een gehoorapparaat en een audiosysteem dat werkt via aanraking. Op zijn album Bae Doven (een knipoog naar Beethoven) komen klassieke muziek en hiphop bij elkaar.
door Frederike Berntsen voor Preludium, het maandblad van het Concertgebouworkest en Het Concertgebouw.
